به طور کلی عامل این بیماری اعمال فشار به این عروق در اثر عوامل مختلفی است. بواسیر در دو نوع داخلی و خارجی یافت می شود که در نوع اول عروق داخل مقعد و در نوع دوم عروق خارج مقعد درگیر بیماری می شود. در ادامه به بررسی بیشتر این بیماری و معرفی بهترین راهکار برای درمان آن می پردازیم :
علت بواسیر یا هموروئید
علت بواسیر یا هموروئید پاره شدن بالشتک های هموروئیدی در اثر اعمال فشار به این عروق است. از مواردی که فشار وارده بر ناحیه مقعد را افزایش می دهند، می توانیم به این موارد اشاره کنیم:
- یبوست و اسهال مداوم و مزمن
- زایمان
- بارداری
- جابه جایی اشیاء سنگین
- مصرف مداوم ملین
- نشستن به مدت طولانی
- وارد کردن فشار در توالت
- رابطه جنسی مقعدی
علائم بواسیر یا هموروئید
علائم بواسیر یا هموروئید معمولاً در همه افراد مشاهده می شود، البته ممکن است برخی افراد تمامی این علائم را تجربه نکنند. علائم بسته به نوع بواسیر و درجه آن متفاوت است از همین روی قبل از معرفی علائم به تشریح انواع و درجات مختلف بواسیر می پردازیم :
انواع بواسیر یا هموروئید
- بواسیر داخلی : در این نوع بواسیر عروق داخلی مجرای مقعد متورم می شوند. به همین جهت بیمار معمولاً درد کمتری را تجربه می کند، اما به سبب آسیب این عروق در اثر عبور مدفوع سخت، سطح آنها آسیب دیده و دچار خونریزی می شوند. به همین دلیل بیمار مبتلا به بواسیر نوع داخلی، خونریزی از مقعد و یا خون در مدفوع را تجربه می کنند.
- بواسیر خارجی :در بواسیر نوع خارجی عروق در خارج مقعد درگیر بیماری می شوند. در این مورد بیمار درد بسیار زیادی را تجربه می کند و خونریزی معمولاً کمتر است و اگر فرد دچار خونریزی شود، رنگ آن قرمز روشن است.
بواسیر نوع داخلی در 4 درجه مختلف ظاهر می شود :
- درجه اول : عروق دچار افتادگی شده و داخل مجرای مقعد قرار می گیرد. از همین روی فرد حتی پس از اجابت مزاج نیز احساس نیاز به دفع دارد.
- درجه دوم : در این مورد عروق دچار افتادگی شده اند و از مقعد خارج می شوند. اما پس از اجابت مزاج خود به خود به داخل باز می گردند.
- درجه سوم : در بواسیر درجه سه عروق خارج شده از مقعد تنها با اعمال فشار دست به داخل باز می گردد.
- درجه چهارم : در این نوع بواسیر عروق خارج شده حتی با فشار دست نیز به داخل باز نمی گردد.
به این ترتیب مهمترین نشانه های بواسیر یا هموروئید به این شرح است :
- درد
- سوزش
- خارش
- خون در مدفوع
- خونریزی از مقعد
- زائده های گوشتی بیرون زده از مقعد
- خروج ترشحات
تشخیص بواسیر یا هموروئید
برای تشخیص معمولاً می توان با پزشک عمومی و یا متخصص گوارش مشورت نمود. تشخیص از بررسی علائم بیماری و نیز معاینه فیزیکی و انگشتی شروع می شود. در مراحل بعدی ممکن است، پزشک از روش های دیگری برای تشخیص دقیق تر عارضه استفاده نماید. این روشها عبارتند از:
- معاینه انگشتی : در این روش پزشک با انگشت آغشته به ژل درون مقعد را معاینه می کند.
- کونولوسکوپی : در این روش پزشک از یک لوله کوچک، قابل انعطاف و متصل به دوربین برای مشاهده کولون استفاده می نماید.
- سیگموئیدوسکوپی : این روش مشابه کونولوسکوپی است، با این تفاوت که در معاینه تنها قسمت انتهایی روده مورد توجه و معاینه قرار می گیرد.
درمان بواسیر یا هموروئید
بواسیر مشکل شایعی است اما غالبا ً درمان مشکلی ندارد. زیرا به جز در موارد حاد با استفاده از درمان های خانگی قابل رفع و درمان است. درمان این بیماری بسته به درجات این بیماری متفاوت است.
درمانهای خانگی بواسیر یا هموروئید
مراقبت های خانگی بواسیر در مراحل ابتدایی این عارضه به رفع آن کمک می نماید. این روشهای خانگی شامل رعایت نکاتی است که در برطرف نمودن علائم بیماری موثر است. برخی از مهمترین درمان های خانگی که برای درمان بواسیر توصیه می شود، به این شرح است:
- حمام سیتز : حمام سیتز یا نشیمن شامل قرار دادن ناحیه کفل و لگن در آب نسبتاً گرم است، که به رفع علائم بیماری کمک می نماید. استفاده از حمام سیتز در برطرف نمودن درد، سوزش، خارش و نیز بهبود حرکات روده ای موثر است. برای تاثیرگذاری بیشتر می توانید به آب مقداری نمک اپسوم، جوش شیرین و ... بیافزایید.
- مصرف فیبر : از آنجایی که یکی از علل اصلی بواسیر یبوست است، باید در ابتدا علت اصلی را رفع نمود. برای درمان یبوست مصرف فیبر توصیه می شود. فیبر ماده ای مغذی است که در روده هضم نمیشود، در نتیجه تجمع کرده و حجم مدفوع را افزایش می دهد و در درمان یبوست موثر است. برای رفع یبوست می توانید مصرف انواع میوه ها و سبزیجات را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
- مصرف کافی مایعات : مصرف مایعات به خصوص آب در هیدراته نگه داشتن بدن و نرم نمودن مدفوع اثرگذار است.
- ورزش : فعالیت بدنی کافی به درمان بواسیر کمک می کند. همچنین ورزش در برطرف نمودن یبوست و بهبود حرکات روده نیز اثرگذار است.
- مصرف ملین ها : در صورتی که یبوست با استفاده از فیبر بهبود نیافت مصرف موقت ملین ها توصیه می شود.
- کمپرس یخ : سرد نمودن ناحیه مورد نظر می تواند به کاهش درد بیماری کمک کند. از قرار دادن مستقیم یخ بر روی مقعد خودداری نمایید.
- پماد آنتی هموروئید : استفاده از این پماد با دارا بودن خاصیت قابض و مسکن به رفع علائم بیماری کمک نموده و در درمان عارضه نیز موثر است.
درمان های پزشکی
در صورتی که بواسیر پس از طی یک هفته با استفاده از درمان های خانگی بهبود نیافت؛ بهتر است از درمان های پزشکی و تهاجمی تر برای رفع بیماری استفاده نمایید. برخی درمان های پزشکی مناسب برای درمان بواسیر به این شرح است:
رابربند
رابربند یکی از روشهای پرکاربرد درمان بواسیر در گذشته بود. این روش شامل قرار دادن کش لاستیکی مستحکمی به دور بواسیر است که میتواند با قطع جریان خونرسانی به بافت هموروئیدی موجب خشک آن شده و به درمان آن کمک نماید. درمان رابربند به شدت دردناک بوده که تحمل آن را مشکل می کند. به علاوه این درمان ممکن است، نتیجه دلخواه را نداشته باشد و همراه با ریسک عود مجدد بیماری باشد.
اسکلروتراپی
اسکلروتراپی روشی ساده و پرکاربرد برای درمان بواسیر و در کل عروق واریسی شده است. این درمان شامل تزریق ماده ای مخصوص به عروق است که در برطرف نمودن بیماری موثر است. اسکلروتراپی روشی سرپایی و ایمن و کم تهاجمی تر است که جایگزین بهتری برای عمل جراحی است. در طی این روش ماده ای به نام اسکلروزان به عروق متورم تزریق می شود، این عمل موجب چسبندگی دیواره این عروق شده و در برطرف نمودن عروق هموروئیدی موثر است. این روش درمانی درد و خونریزی کمتری دارد اما از آنجایی که درمان قطعی محسوب نمی شود، نمی توان از آن به عنوان بهترین روش درمانی یاد کرد.
درمان جراحی
جراحی روش منسوخ شده درمان بواسیر است. جراحی یا همان هموروئید کتومی شامل استفاده از تیغ جراحی برای برداشت بافت هموروئیدی است. روش جراحی نیاز به بستری قبل از عمل جراحی و طی دوران نقاهت دارد. همچنین عمل جراحی همراه با درد و خونریزی بسیاری است که می تواند برای بیمار آزار دهنده باشد. و اما شاید مهمترین عیب این روش درمانی قطعی نبودن آن است زیرا پس از جراحی احتمال عود مجدد بیماری وجود دارد.
درمان بواسیر یا هموروئید با لیزر
بهترین و قطعی ترین روش درمان بواسیر استفاده از لیزر درمانی است که در طی آن از اشعه مادون قرمز برای خشک کردن بافت های هموروئیدی استفاده می شود. درمان بواسیریا هموروئید با لیزر نه تنها درد و خونریزی ندارد بلکه عروق خونی و اعصاب در طی درمان ترمیم می شوند، و می تواند از درد و خونریزی حاصل از بیماری نیز جلوگیری نماید. به علاوه لیزر به صورت سرپایی، در مطب پزشک و در کمتر از یک ساعت انجام شده و مانع از اتلاف وقت می شود. اما یکی از بهترین خصوصیات این روش درمانی قطعی بودن آن است که از بازگشت دوباره عارضه جلوگیری به عمل می آید.
- ۹۸/۰۶/۱۰